-large.jpg)
Historia stołka PLOPP, to opowieść o technologii, deformacji i spełnionych marzeniach. To opowieść o obiekcie, który był eksperymentem młodego asystenta na ETH w Zurychu, a który dziś znajduje się w stałych zbiorach Centrum Pompidou w Paryżu.
Opowieść tę snujemy pod pretekstem. Stołek PLOPP jest bowiem jednym ze 100 obiektów ujętych w ekspozycję podsumowującą 25 lat SaloneSatellite, wystawy Permanent Collection Exhibition 1998 – 2024, która poraz pierwszy odbyła podróż zagraniczną i na początku listopada trafiła do Hong Kongu.
Na pierwszy rzut oka PLOPP od niemal dwóch dekad jest taki sam. Zmieniają się jego warianty kolorystyczne, funkcje czy materiał, z którego powstaje. Widzimy PLOPP-y w wersjach barowych, neonowych, aluminiowych czy miniaturach Ploppy. Jednak w już pierwszej wersji PLOPP standard, uważni obserwatorzy dostrzegą narrację o procesie stabilizacji stali, licznych próbach i błędach.
Stołek Plopp powstał w 2005 roku. W 2007 debiutował podczas SaloneSatellite w Mediolanie. Rok 2008 to już nagroda Red Dot Design Award i German Design Council Award dla PLOPP-a i Forum AID Award w 2009. Tak w telegraficznym skrócie wyglądały pierwsze lata kariery ikonicznego stołka. To jednak, zaledwie nagłówki w jego arcyciekawym procesie ewolucji.
-large.jpg)
-large.jpg)
Bo jednym z fundamentów autorskiej technologii FiDU jest błąd. Norma DIN 8580, tak mocno negowana przez inżynierów, traktowana jako błędna/niepoprawna deformacja, stała się tak fascynującą nie-perfekcją dla Zięty. Od profsora Ludgera Hovestadta Oskar dostał wolność do eksploracji. A efektem jego wnikliwych i eksperymentalnych studiów na wydziałach ITA i CAAD na ETH w Zurychu, była praca doktorska i PLOPP. Stołek manifest. Stołek ikona. Stołek początek.
PLOPP powstaje z dwóch płaskich metalowych membran, o grubości 0,8 cm. Arkusze są szczelnie spawane krawędziowo, by następnie w procesie deformacji ciśnieniem wewnętrznym ustabilizować się do trójwymiarowej formy stołka. Kluczowym momentem jest zagięcie się nóg.Opracowane przez Ziętę rozwiązanie, stabilizuje całą konstrukcję i pozwala na „wejście” zaginanych miejsc na powierzchni jedno w drugie i wymaga jedynie subtelnego spawu.
Na początku PLOPP miał cztery nogi. Jednak szybko okazało się, że nierówności wynikające z procesu spontanicznej deformacji materiału, odbierają mu stabilność – obiekt chwiał się. Dziś PLOPP ma trzy punkty podparcia. Nie tylko stoi stabilnie na trzech nogach, ale jest w stanie wytrzymać obciążenie 2,5 tony.
-1-large.jpg)
Wszystkie siły działające na materiał przemieszczają się do góry, po czym następuje ich koncentracja, kumulowana z siedziska przez zagięty „nos”, i z nóg przez uformowane „U”. Brzmi to banalnie, ale rozwiązanie to jest, czymś tak genialnym, że profesorowie z wydziału Maschinenbau (budowy maszyn), przecierali oczy nie dowierzając, że Zięta jeszcze podczas studiów osiągał ten efekt bez użycia narzędzi.
-1-(1)-(1)-large.jpg)
Eksperymenty nad tym rozwiązaniem trwały od samego początku, ale produkcyjnie pojawiło się ono dopiero po niemal trzech setkach produktów. I tak też dziś wszystkie PLOPP-y, również te aluminiowe mają wspomniane „nosy” pod siedziskiem. Pierwsze PLOPP-y nie deformowały się w ten sposób, przez co wymagały spawania niemal całej linii zagięcia nóg przy siedzisku – co dziś pozwala szybko rozpoznać obiekty z pierwszej serii produkcyjnej.
W trakcie ewolucji pojawiały się różne wersje PLOPP-ów. Wczesne miały ostre nogi, które zwężały się ku dołowi. Wcześniejsze były deformowane wodą, nie powietrzem – jeszcze wzorem hydroformowania, technologii Innenhochdruckumformen (IHU), która stanowiła punkt wyjściowy do powstania autorskiej Freie Innendruck Umformung (FiDU) i fascynuje Ziętę do dziś.
W trakcie ewolucji pojawiały się różne wersje PLOPP-ów. Wczesne miały ostre nogi, które zwężały się ku dołowi. Wcześniejsze były deformowane wodą, nie powietrzem – jeszcze wzorem hydroformowania, technologii Innenhochdruckumformen (IHU), która stanowiła punkt wyjściowy do powstania autorskiej Freie Innendruck Umformung (FiDU) i fascynuje Ziętę do dziś.
Mimo iż mocno technologiczny, PLOPP szybko skradł serca projektantów. A Oskar Zięta, jako jeden z twórców, wypełnił misję, z jaką 1998 roku Marva Griffin zainicjowała SaloneSatellite. Ta poświęcona młodym projektantom część targów Salone del Mobile. Milano, gromadziła i gromadzi świeże, interesujące i często eksperymentalne projekty, których autorzy marzą o swoim, niezależnym stoisku na targach Salone.
„Nazywaliśmy je Satellite, a stały się Uniwersum”.
~Beppe Finessi
Projektant PLOPP-a, sentymentem wspomina, jak targi w Mediolanie odbywały się jeszcze w centrum miasta, na stadionie. Tam Oskar Zięta pierwszy raz był na targach Salone i tam też, w 1999 roku po raz pierwszy podniósł Superleggerę Gio Pontiego – zakochał się i zamarzył. By po niemal 20 latach stać się pierwszą polską firmą w hali 16 na Salone del. Mobile, wystawiając m.in. swoją Ultraleggerę, która pobiła rekord wagi włoskiego projektanta Cassiny.
Poznaj rekordzistkę →
Poznaj rekordzistkę →
-(1)-large.jpg)
Zięta wiedział, że ekspozycja podczas SaloneSatellite to przedsięwzięcie o niemałej logistyce. Zdawał sobie też sprawę, że na przygotowanie wszystkiego będzie miał niecałe 10 dni. Weekend poświęcił na przemyślenia i planowanie. Decyzja była ciężka, ale racjonalna. Rezygnacja z udziału. Natychmiast pojawił się kolejny telefon, z komunikatem: Szansa jest teraz i może się już nie powtórzyć. Trzeba kuć stal póki gorąca! I stało się.
Decyzja Oskara Zięty o zgłoszeniu się na SaloneSatellite była spontaniczna. Szybko skontaktowała się z nim Marva Gryffin, oświadczając, że nie ma mowy o najbliższych edycjach… Zrządzenie losu, chciało jednak, że pojawiło się wolne miejsce i Oskar Zięta odebrał piątkowy telefon, że jest dla niego stand, ale musiał podjąć decyzję do poniedziałku. Zięta był gotowy z obiektem. Był przygotowany technologicznie i eksperymentalnie.
Premiera PLOPP-a w Mediolanie okazała się spektakularnym sukcesem. Już w tym samym roku Zięta otrzymał pierwsze zlecenie seryjne 200 sztuk stołków na zamówienie Stephana Dornhofera z Magazin. Po targach, 50 sztuk PLOPP-ów powstało też na zamówienie ThyssenKrupp, by później trafić na festiwal IdeenPark, gdzie Oskar Zięta performatywnie pompował stołki na specjalnie przygotowanej scenie z prezesem Nirosty.
Niedługo później odbyło się spotkanie w Monachium Oskara Zięty ze Stephanem Dornhoferem i Rolfem Hayem. Przerodziło się ono w stałą współpracę z duńską firmą HAY i tak PLOPP dołączył do stałej kolekcji, i to razem z HAY, zgłoszony został do nagrody Red Dot. Wówczas był to unikat projektowany pod produkcję seryjną, która już od 2008 miała miejsce w Polsce, w nowo powstałej wówczas firmie Zięty, Steelwerk w Zielonej Górze – gdzie do dziś mieści się produkcja Zieta Prozessdesign.
PLOPP podróżuje po targach, ekspozycjach i showroomach na całym świecie. Siadają na nim wielkie nazwiska. Czyni dobro – w swej różowej wersji, wspierając akcje charytatywne. Pola Dwurnik stworzyła dykowany komiks „Złoty Deszcz” na jego temat. I niedawno stał się jednym z głównych bohaterów projektu Zieta Ilustrowany.
Kolejne lata to już eksplozja popularności stołka. W roku 2015 PLOPP trafia do kolekcji Museo Nazionale della Scienza e della TecnologiaLeonardo da Vinci w Mediolanie. Rok później do Vitra Design Museum w Weil am Rhein. PLOPP znalazł też swoje miejsce stałych zbiorach Centre Pompidou w Paryżu jako jedno z dwunastu krzeseł, które zmieniły współczesny design. Muzeum Narodowe w Warszawie umieściło go w Galerii Wzornictwa Polskiego.
The stool also unapologetically addresses the narrative of sustainability. It is a monomaterial object—highly durable, but recyclable. An object that instead of 145 GB of manufacturing data takes up only 16 KB. And a package of 200 PLOPPs shipped to the far ends of the earth is only 20 cm high, because the stools are inflated on site.
I tak też mały, zabawkowy Polski Ludowy Obiekt Pompowany Powietrzem – w różnych rozmiarach, kolorach, stalowy czy aluminiowy – snuje opowieść o potencjale technologii FiDU i determinacji w sięganiu po marzenia.
